ມາຮູ້ຈັກກັບຄໍາວ່າ “ຈືດ” ການນໍາໃຊ້ ແລະ ຄວາມໝາຍໃນພາສາລາວ
DooDiDo
ອະທິບາຍເນື້ອໃນຂອງຄໍາວ່າ “ຈືດ” ມີຄວາມໝາຍແນວໃດ?
ຖ້າຈະເວົ້າເຖິງລົດຊາດຂອງອາຫານ, ລົດຊາດຂອງຊິວິດ ແລະ ອື່ນໆ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເຮົາໄດ້ຮັບຮູ້ເຖິງຄວາມສືກເຊັ່ນ: ລົດຊາດຫວານ, ລົດຊາດເຄັມ, ລົດຊາດນົວ, ລົດຊາດສົ້ມ ຕ່າງໆ, ໃນນັ້ນອີກຄຳໜຶ່ງທີ່ຈະບົງບອກໃຫ້ຮູ້ວ່າການທີ່ຂາດໄປຂອງລົດຊາດດັ່ງກ່າວ ຫລື ຄວາມບໍ່ພໍດີ, ຄວາມບໍ່ພຽງພໍຂອງລົດຊາດ ນັ້ນໆ ໃນພາສາລາວຈະເອີ້ນວ່າ ຈືດ.
ນອກຈາກນີ້, ຄຳວ່າ ຈືດ ຍັງສາມາດນຳໃຊ້ກັບຄວາມຮູ້ສືກຂອງຄົນເຮົາໃນການກະທຳຕ່າງໆ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຮູ້ສືກວ່າບໍ່ພຽງພໍ, ຫາກວ່າເປັນໄວໜູ່ມສາວຕອນຮັກແພງກັນດີ ກໍຈະມັກເວົ້າກັນວ່າ ຄວາມຮັກນັ້ນ ຍັງຫວານປານນ້ຳເຜິ້ງຢູ່, ແຕ່ຫາກຢູ່ຕໍ່ມາຄວາມຮູ້ສືກດັ່ງກ່າວໄດ້ຫ່າງຫາຍໄປເທືອລະເລັກລະນ້ອຍຕາມການເວລາ, ກໍຈະເຮັດໃຫ້ຄວາມຮູ້ສືກນີ້ເປັນຄວາມຮັກທີ່ຈືດຈາງ ນີ້ກໍຄືອີກກໍລະນີທີ່ໃຊ້ໄດ້.
ສະນັ້ນ, ໃນບົດຄວາມນີ້ເຮົາຈະມາເວົ້າເຖິງ ຄວາມໝາຍຂອງ ຄໍາວ່າ ຈືດ ໂດຍອີງຈາກຂໍ້ມູນບາງສ່ວນໃນວັດຈະນານຸກົມພາສາລາວ ສະບັບຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຮຽບຮຽງ ໂດຍ ທອງຄຳ ອ່ອນມະນີສອນ, ເພື່ອມາອະທິບາຍຄວາມໝາຍຄໍາສັບດັ່ງກ່າວ ດັ່ງນີ້:
ຄຳວ່າ ຈືດ.
ຈືດ ເປັນທັງຄໍາຄຸນນາມ ແລະ ຄໍາກໍາມະ ມີຄວາມໝາຍແຕກຕ່າງກັນອອກໄປເຊັ່ນ:
ຈືດ (ຄໍາຄຸນນາມ) ໝາຍເຖິງ ໝົດລົດຊາດ, ບໍ່ມີລົດຊາດ, ບໍ່ປຸກ, ບໍ່ອຸດົມ
ຕົວຢ່າງ:
ແກງທີ່ໝົດລົດຊາດເອີ້ນວ່າ ແກງຈືດ;
ຢາສູບທີ່ບໍ່ປຸກ ເອີ້ນວ່າຢາຈືດ;
ດິນທີ່ປູກຝັງບໍ່ງາມ ເອີ້ນວ່າ ດິນຈືດ;
ບິດຜ້າໃຫ້ໝົດນໍ້າ ເອີ້ນວ່າ ບິດຜ້າຈືດ;
ນອກນີ້ຍັງໃຊ້ອາຍທິບາຍສີໜ້າຂອງຄົນໄດ້ ເຊັ່ນວ່າ: ຄົນບໍ່ສະບາຍ ທຽວຖ່າຍທ້ອງຫຼາຍຈົນໜ້າຈືດ.
ຈືດ ເມື່ອໃຊໃນຮູບແບບຂອງຄໍາກໍາມະຈະປ່ຽນເປັນອີກຄວາມໝາຍໜຶ່ງຄື: ເຫີນຫ່າງ, ຖິ້ມປະ, ບໍ່ອາໄລອາວອນນໍາ.
ຕົວຢ່າງ:
ຄວາມຮັກຫວານຕົ້ນຈືດປາຍ (ໝາຍເຖິງຮັກກັນພໍດົນນານກໍ່ປ່ຽນແປງ);
ແມ່ໃຈຈືດໃຈດໍາເອົາລູກໄປຖິ້ມໄວ້ຖັງຂີ້ເຫຍື້ອ.
ສະຫຼຸບ.
ຄໍາວ່າ ຈືດ ໃຊ້ໃນຮູບແບບຂອງຄໍາຄຸນນາມ ໝາຍເຖິງ ບໍ່ມີລົດຊາດ, ບໍ່ປຸກ, ແຕ່ຖ້າໃຊ້ໃນຮູບແບບຂອງຄໍາກໍາມະແມ່ນໝາຍເຖິງບໍ່ໃສ່ໃຈໃຍດີ, ໝົດຄວາມຫ່ວງຫາອາວອນຕໍ່ກັນ, ສ່ວວນຄໍາວ່າ ຈາງ ໝາຍເຖິງ ບໍ່ເຄັມ ຫຼື ບໍ່ເຂັ້ມ ເອີ້ນວ່າ ຈາງ.
ຕິດຕາມຂ່າວການເຄືອນໄຫວທັນເຫດການ ເລື່ອງທຸລະກິດ ແລະ ເຫດການຕ່າງໆ ທີ່ໜ້າສົນໃຈໃນລາວໄດ້ທີ່ DooDiDo
