ອະທິບາຍຄໍາວ່າ “ກ້ານ” ໃນພາສາລາວມີຄວາມໝາຍແນວໃດ?

ໃນຈຳນວນກິ່ງຕ່າງໆຂອງຕົ້ນໄມ້, ຄໍາວ່າ “ກ້ານ” ໝາຍເຖິງຂວັ້ນ ຫຼື ແກນກາງຂອງໃບໄມ້ ເຊັ່ນ: ກ້ານຕອງ, ກ້ານກ້ວຍ, ກ້ານພ້າວ, ກ້ານໃບພູ, ກ້ານບົວ. ໝາຍເຖິງສິ່ງຂອງທີ່ກົມມົນຍາວ ຫຼື ຄ້າຍທໍ່ ຫຼື ສີ່ງທີ່ຕໍຫົວ ແລະ ບ່າຂອງຄົນ ແລະ ສັດເຂົ້າກັນ ເຊັ່ນ: ກ້ານບິກ, ກ້ານສໍ, ກ້ານຄໍ. ຄວາມຈິ່ງແລ້ວພາສາລາວ ຄຳວ່າ ກ້ານນີ້ຍັງໃຊ້ສຳລັບຊົນເຜົ່າບາງຊົນເຜົ່າຂອງລາວເຮົາເຊັ່ນຊົນເຜົ່າກະຫລ່ອມ ຄຳວ່າກ້ານນີ້ຍັງໝາຍເຖິງຄວາມພາຍແພ້, ບໍ່ຊະນະ ນຳອີກ.

ນອກຈາກນີ້, ຍັງໝາຍເຖິງການໃຕ້ ຫຼື ເຍືອງ ດ້ວຍໄຟ ເພື່ອຊອກຫາສັດ ໃນເວລາກາງຄືນເຊັ່ນ: ກ້ານກົບ, ກ້ານຂຽດ, ກ້ານປາ, ກ້ານແມງແຄງ, ກ້ານແມງໄມ້, ກ້ານນົກ, ກ້ານສັດປ່າ ເປັນຕົ້ນ.

ຄຳວ່າ “ກ້ານ”.

ເປັນທັງຄຳນາມ ແລະ ຄຳກຳມະ, ຖ້າເປັນຄຳນາມ “ກ້ານ” ຂວັ້ນໃບໄມ້ທີ່ຍາວໆ, ແກນກາງຂອງໃບໄມ້. ສິ່ງຂອງເປັນທໍ່ກົມຍາວ, ສີ່ງທີ່ຕໍ່ຫົວ ແລະ ບ່າໃສ່ກັນຂອງຄົນ ຫຼື ສັດ, ຈະມີຄວາມໝາຍວ່າ ກ້ານໄມ້ ສິ່ງທີ່ເປັນທອນກົມໆ ໃຊ້ໄດ້ກັບ ກ້ານບິກ, ກ້ານສໍ, ກ້ານຄໍ ແລະ ອື່ນໆ, ສ່ວນວ່າຖ້າເປັນຄຳກຳມະ ກໍມີຄວາມໝາຍວ່າ ໄຕ້ໄຟຊອກຫາສັດປ່າ ໃນເວລາກາງຄືນ, ໄປຫາກິນ ສ່ວນຫລາຍປະຊາຊົນລາວຈະເອີ້ນວ່າ ໄປກ້ານກົບ ກໍຄືການໄປຊອກຫາກົບຫາຂຽດມາເປັນອາຫານ, ນອກຈາກົບຂຽດແລ້ວຍັງໃຊ້ໄດ້ກັບສັດອີກຫລາຍຈ່ຳພວກ ຄຳວ່າ ກ້ານ ມີຄວາມໝາຍຄ້າຍຄືກັບໄປ ລ່າ ແຕ່ຈະເປັນສັດນ້ອຍ ແລະ ເບົ່າກວ່າຄຳວ່າ ລ່າ.

ຕົວຢ່າງ:

ເວລາຊິເອົາຕອງກ້ວາຍ ເພື່ອຄວາມສະບາຍໃຫ້ຕັດກ້ານມັນລົງມາແລ້ວ ຈິ່ງມາລິເອົາແຕ່ໃບຕອງ.
ຄວາຍຜູ້ງ່ານ ມີກ້ານຄໍທີ່ມີກ້າມເປັນໝັດໃຫຍ່ ເວລາຊົນກັນແມ່ນອາໃສກ້ານຄໍ ແລະ ເຂົາເປັນຫຼັກ.
ບິກກ້ານນີ້ຈັ່ງແມ່ນງາມ ກ້ານມີສີສົດໃສ ແລະ ມີລວດລາຍດີ ຂຽນກໍ່ມ່ວນມືເຮັດໃຫ້ບໍ່ຢາກເຊົາ.
ວານນີ້ໄປກ້ານຂຽດ ໄດ້ເຕັມຂ້ອງນຶ່ງ ປະມານເຄີ່ງກິໂລ ເອົາມາເຮັດຂຽດຢ້າງ, ເອາະ ກິນ ແຊບຄັກແຊບແນ່.