ไข้สูง ในเด็กเป็นอาการที่ทำให้พ่อแม่กังวลใจว่าจะทำอย่างไรเมื่อลูกมีไข้ เบื้องต้นพ่อแม่ต้องวัดอุณหภูมิร่างกายเพื่อเช็คดูว่าลูกเป็นไข้ธรรมดาหรือว่ามีไข้สูง เพราะจะได้เลือกใช้วิธีบรรเทาเพื่อลดไข้และเลือกกินยาลดไข้ให้เหมาะสม หรือใช้วิธีการเช็ดตัวลดไข้ให้ร่างกายระบายความร้อน หากใช้วิธีนี้แล้วไข้ยังไม่ลดหรือลูกมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย ให้รีบพาไปพบแพทย์เพื่อตรวจรักษาอาการต่อไป ในบทความนี้ได้ให้ความหมายของอาการไข้สูง, การวัดอุณหภูมิ, การรักษา, วิธีการลดไข้ และวิธีการเช็ดตัวเพื่อลดอาการไข้สูง
ไข้สูง ต้องมีอุณหภูมิเท่าไร
ไข้สูงหรือไม่นั้นมีมาตรฐานที่ได้จากองค์การอนามัยโลก ซึ่งกำหนดไว้ว่า
- ไข้: ถ้าอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 37.5 องศาเซลเซียส (°C) หรือ 99.5 องศาฟาเรนไฮต์ (°F) ถือว่ามีไข้
- ไข้สูง: ถ้าอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 38.0 องศาเซลเซียส (°C) หรือ 100.4 องศาฟาเรนไฮต์ (°F) ถือว่ามีไข้สูง
หากลูกมีไข้ควรสังเกตอาการอื่นๆ ที่มีร่วมกัน เช่น อาการหวัด, ปวดร่างกาย, ปวดศีรษะ หรืออาการอื่นๆ ที่อาจเป็นไปได้ และรีบรักษาอาการเบื้องต้นด้วยการกินยาลดไข้ หรือเช็ดตุว หากอาการไม่ดีขึ้นให้พาไปพบแพทย์เพื่อรักษาอาการต่อไป
อาการของเด็กเมื่อมีไข้สูง
เด็กที่มีไข้สูงอาจแสดงอาการต่างๆ ซึ่งอาจแตกต่างไปตามอายุ, สภาวะสุขภาพทั่วไป และสาเหตุของไข้ หากเด็กมีไข้สูงและมีอาการอื่นๆ ควรให้เด็กพักผ่อน ดื่มน้ำเพียงพอ ในบางกรณีควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการตรวจสุขภาพและรักษาต่อไป โดยเฉพาะถ้าเด็กมีอาการที่น่าเป็นห่วงมากขึ้น หรือถ้าไข้ไม่ดีขึ้นหรือมีอาการที่ท่านกังวล นอกจากไข้อาการอื่นๆ ที่เด็กมีได้แก่
- อ่อนเพลีย: เด็กที่มีไข้สูงอาจรู้สึกอ่อนเพลียหรือไม่ค่อยมีแรง
- ปวดร่างกาย: เมื่อมีไข้สูงเด็กจะรู้สึกปวดร่างกาย, ปวดศีรษะ, ปวดเมื่อย
- อาการหวัด: น้ำมูกไหล, จาม, อาการแสบตา
- ไอ: มีไอ อาจเป็นไอแห้งหรือไอมีเสมหะ
- อาการคลื่นไส้หรืออาเจียน: เด็กที่มีไข้สูงอาจมีอาการคลื่นไส้หรืออาเจียน
- การสับสนหรือท้อถอย: เด็กที่มีไข้สูงอาจแสดงอาการท้อถอยหรือสับสน
วิธีวัดอุณหภูมิให้เด็กที่มีไข้
สำหรับการวัดอุณหภูมิในเด็กว่ามีไข้หรือไข้สูง ควรจะทำอย่างอ่อนโยนและให้ความรักและความเข้าใจ ทำให้เด็กรู้สึกสบายใจในขณะที่ทำการวัด ให้เลือกวัดในทางที่เด็กมีความสบาย อาจจะช่วยให้เด็กไม่รู้สึกกังวลหรือกลัวการวัดไข้มากขึ้น นี่คือวิธีวัดอุณหภูมิให้เด็ก
- วัดอุณหภูมิในปาก: ใช้ที่วัดที่ออกแบบมาเพื่อวัดอุณหภูมิในปาก หลังจากใช้ไว้ประมาณ 3-5 นาที
- วัดอุณหภูมิในหู: ใช้ที่วัดที่ออกแบบมาเพื่อวัดอุณหภูมิในหู ใส่ที่วัดลงในหูและกดปุ่มที่อุปกรณ์ตัววัด
- วัดอุณหภูมิบริเวณหน้าผาก: ใช้ที่วัดที่ออกแบบมาเพื่อวัดอุณหภูมิในบริเวณหน้าผาก เหมาะสำหรับเด็กที่ยังเล็ก
- วัดอุณหภูมิในรักแร้: ใช้ที่วัดที่ออกแบบมาเพื่อวัดอุณหภูมิในรักแร้ โดยวัดบริเวณรักแร้
การรักษาอาการไข้สูงในเด็ก
การรักษาอาการไข้สูงในเด็กมักจะเน้นการบริหารรักษาอาการเบื้องต้นและการให้การดูแลที่เหมาะสม นี่คือบางขั้นตอนที่สามารถทำเพื่อการรักษาอาการไข้ในเด็ก
- ให้พักผ่อน: เมื่อไข้สูงให้เด็กได้พักผ่อนมากพอ อยู่ในที่ที่อบอุ่นและสบาย
- รับประทานน้ำเปล่ามาก: ช่วยเพิ่มปริมาณน้ำในร่างกาย ลดความเสี่ยงของการเกิดขาดน้ำ
- ให้ทานยาลดไข้: เมื่อมีไข้สูงใช้ยาพาราเซตามอล (Paracetamol) หรือไอบรูโฟเอน (Ibuprofen) ตามคำแนะนำของแพทย์ แต่ควรระวังให้ถามแพทย์หรือเภสัชกรเป็นอันดับแรกเพื่อคำแนะนำที่เหมาะสมกับเด็ก
- รักษาสภาพอุณหภูมิร่างกาย: เมื่อมีไข้สูงสามารถเช็ดตัวเพื่อลดอุณหภูมิร่างกาย
- ไม่ควรให้เด็กอาบน้ำเย็น: เมื่อมีไข้สูงอาจทำให้เด็กหนาวสั่นและเกิดการชักได้
- ดูแลความสะอาด: ให้เด็กอาบน้ำอุ่นอย่างสม่ำเสมอ
- หากเด็กมีอาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการที่กังวล: ควรพบแพทย์เพื่อการตรวจวินิจฉัยและการรักษาเพิ่มเติม
วิธีลดไข้และลดไข้สูงที่เร็วที่สุด
การลดไข้และลดไข้สูงที่เร็วที่สุด สามารถทำได้โดยใช้ยาลดไข้ที่เป็นประจำ นี่คือวิธีบางวิธีที่สามารถลดไข้ได้
- ยาลดไข้: พาราเซตามอล (Paracetamol) เป็นยาลดไข้และแก้ปวดที่ใช้ได้กับทุกวัย หรือไอบรูโฟเอน (Ibuprofen) เหมาะสำหรับเด็กที่มีอายุมากกว่า 6 เดือนขึ้นไป อย่าลืมอ่านคำแนะนำและข้อควรระวัง
- เพิ่มปริมาณน้ำ: ให้เพิ่มปริมาณน้ำที่ดื่ม และควรดื่มน้ำเย็นและน้ำผลไม้
- รับประทานอาหารเล็กน้อย: รับประทานอาหารเล็กน้อยแต่บ่อยครั้ง เพื่อรักษาพลังงาน
- พักผ่อน: ให้ร่างกายได้พักผ่อนมากพอ
- เช็ดตัวด้วยน้ำอุ่น: ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นเช็ดตัว เพื่อช่วยลดความร้อน
- ข้อควรหลีกเลี่ยง: หลีกเลี่ยงการอาบน้ำเย็น, การให้น้ำหนักตัว, หรือการใช้แผ่นเย็น เนื่องจากอาจทำให้ร่างกายสร้างความร้อนเพิ่มขึ้น
วิธีการเช็ดตัวเพื่อลดไข้ให้เด็ก
การเช็ดตัวเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยในการลดไข้นอกเหนือจากการกินยา โดยการเช็ดตัวเป็นการใช้น้ำเป็นตัวช่วยถ่ายเทความร้อนออกจากร่างกาย การเช็ดตัวให้กับทารกหรือเด็กหากทำไม่ถูกวิธีอาจทำให้เกิดอาการชักจากภาวะไข้สูงได้ การเช็ดตัวจะมีประสิทธิภาพนั้นจะต้องทำอย่างถูกวิธี โดยมีคำแนะนำดังนี้
อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
- น้ำอุ่น
- ผ้าผืนเล็ก 2-3 ผืน
- ผ้าขนหนู (สำหรับเช็ดตัว)
- กะละมัง/อ่าง
วิธีการเช็ดตัวลดไข้ที่ถูกต้อง
- เตรียมน้ำอุ่นและพื้นที่สำหรับเช็ดตัวให้พร้อม
- ถอดเสื้อผ้าออก ให้ใช้ผ้าผืนเล็กชุบน้ำแล้วบิดให้หมาด เช็ดบริเวณหน้า เช็ดแขนและขาทั้ง 2 ข้าง (เช็ดจากปลายมือ, ปลายเท้า สู่ลำตัวโดยเช็ดย้อนรูขุมขนเพื่อระบายความร้อน)
- เช็ดหน้าและศีรษะ (พักผ้าไว้บริเวณศีรษะ ซอกคอ ซอกรักแร้ ขาหนีบ เพื่อระบายความร้อนได้ดีขึ้น)
- เช็ดลำตัวด้านหน้า พลิกตัวนอนตะแคงและเช็ดตัวด้านหลัง
- หลังเช็ดตัวเสร็จ ให้ซับตัวลุกให้แห้ง แล้วสวมใส่เสื้อผ้าเบาสบาย
หมายเหตุ
- วัดไข้ซ้ำในอีก 15 – 30 นาทีหลังจากเช้ดตัว
- หากลูกมีอุณหภูมิมากกว่า 37.8 C แสดงว่าไข้ยังไม่ลด
- ให้เช็ดตัวลดไข้นานประมาณ 10-20 นาที และเปลี่ยนน้ำในอ่างบ่อยๆ เพื่อรักษาอุณหภูมิของน้ำให้อุ่นคงที่
- หากลูกมีอาการหนาวสั่นควรหยุดเช็ดตัวทันที และควรรีบพาไปพบแพทย์
บทสรุป
เมื่อวัดอุณหภูมิให้ลุกแล้ว ค่าที่สูงกว่า 37.5 องศาเซลเซียส (°C) ถือว่าลูกมีไข้ และถ้าหากวัดได้เกิน 38.0 องศาเซลเซียส (°C) แสดงว่าลูกมีอาการไข้สูง พ่อแม่ต้องรีบหาวิธีลดไข้สูงให้ลุก ด้วยการกินยาลดไข้ และเช็ดตัวเพื่อบรรเทาอาการ แต่ต้องเลือกวิธีลดไข้ที่เหมาะสมเพื่อให้เป็นวิธีที่ได้ผลที่สุด แต่ถ้าหากทำแล้วลดยังไม่ลดลง ให้รีบพาลูกไปพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกายและรักษาอย่างถูกต้อง
ขอบคุณแหล่งอ้างอิง : nationwidechildrens.org/stanfordchildrens.org/health.ucdavis.edu
ติดตามเรื่องราวอื่นๆ และเกมส์ที่น่าสนใจได้ที่ : doodido.com